Libellen van Nederland – Fotogids

Op zoek naar een leuk cadeau voor jezelf of voor een natuurliefhebber in je omgeving? Wat denk je hier van…………

FOTOGIDS VAN DE LIBELLEN VAN NEDERLAND

Sinds 12 juni 2021 is de tweede druk leverbaar, nu met met meer paginagrote foto’s, vliegtijdschema’s op het schutblad en aangepaste verspreidingsinformatie bij sommige soorten.

Mijn fotogids over de libellen van Nederland  is  rechtstreeks bij mij te bestellen. Het is ook te koop bij  een aantal andere verkooppunten, o.a. bij een aantal buitencentra van Staatsbosbeheer, Veldshop.nl en Vermandel.com en 2 boekwinkels in Zeist en Doorn. Via Bol.com kan ook, wordt dan door mij geleverd.

KLIK HIER   om rechtstreeks naar de voorbeeldpagina en het bestelformulier te gaan.

 

Zwervende pantserjuffer

De zwervende pantserjuffer is in ons land zeldzaam, maar kan in sommige jaren opeens vrij veel voorkomen. Na een voorzichtig stijgende trend vanaf 2015 met gemiddeld ongeveer 5000 exemplaren per jaar is het aantal in 2021 bijna 25 000! ( Gegevens van waarneming.nl). Ook in het Leersumse Veld zag ik er dit jaar veel meer dan in andere jaren. Het lijkt er op dat deze soort profiteert van de warme zomers met snel uitdrogende plassen. Van deze soort is bekend dat hij voorkomt in gebieden met snel uitdrogende plassen. In sommige jaren kan hij in flinke aantallen aanwezig zijn en dan opeens weer verdwijnen. Je bent een zwerver of je bent het niet!

Aantallen vanaf 2006. Grafiek: waarneming.nl

Hieronder een serie foto’s, de meeste dit jaar gemaakt in het Leersumse Veld. Ik zag de eerste verse exemplaren tussen de pitrus in de tweede plas op 14 juni en de meeste op 17 juni: allemaal vers. Tot begin augustus zag ik ze regelmatig, de laatste op 30 augustus.

Op de detailfoto van het paringswiel is goed te zien hoe het mannetje het vrouwtje in de “houdgreep heeft!

kakelvers vrouwtje, 14 juni

kakelvers vrouwtje, 14 juni

vers mannetje, 3 juli

3 juli, vers mannetje: pas op, ik grijp je!

paringswiel, 19 juli

paringswiel, detail, 19 juli

Achterlijfsaanhangselen, geslachtsrijp mannetje, 4 augustus

ouder mannetje, 4 augustus

eiafzettend vrouwtje, 4 augustus

geslachtsrijp vrouwtje, 4 augustus

ouder mannetje, 15 augustus

ouder vrouwtje, 23 augustus

ouder mannetje, 25 augustus

ouder vrouwtje, 30 augustus

Rosse franjepoot

De rosse franjepoot in winterkleed ziet er uit als een kokmeeuw in winterkleed: wit, grijs en zwart. Hij is zo groot als een spreeuw en zwemt constant, waarbij hij met snelle bewegingen kleine insecten van het water pikt. Hij broedt in de poolstreken en overwintert op de atlantische oceaan ter hoogte van Afrika. Elk jaar zijn er in Nederland wel een paar langs de kust te vinden, maar nu zit er een in een plasje langs de A 12 bij Ede. De eerste keer dat ik hem fotografeerde was het somber weer, maar donderdag 24 november was er wat meer licht. Hieronder staan een aantal foto’s met verschillende achtergrondkleuren. Die werden veroorzaakt door reflectie van het grastalud langs het water, wolkenlucht en soms voorwerpen langs de kant. De rosse franjepoot is zeer beweeglijk en pikt met zeer snelle kopbewegingen en wendingen van zijn lijf insecten van het water.

Via deze link: https://youtu.be/dLrJoP1Cb3g kun je een filmpje van de foeragerende franjepoot bekijken op Youtube.

Maandag 21 november 2021

Het was een zonnige dag en de vraag of er nog libellen vlogen was al snel beantwoord: ja! Op diverse plaatsen kwam ik de bruinrode heidelibel nog tegen. Altijd in het zonnetje, vaak op een kale, droge stam. Ook de witte stam van berken was erg in trek. Door dat kale hout en de witte stam wordt het zonlicht en daarmee de warmte goed gereflecteerd. de libel krijgt zo van onderaf en bovenaf warmte. Ik zag deze dag geen copula’s of eiafzet meer, zoals nog wel op 18 november.

Roodborstjes zijn er ook weer volop: veel noordelijke gasten die hier overwinteren.

Maar er was meer te zien: vorig jaar heb ik al foto’s laten zien van de inktviszwam hier in de buurt. Ze staan nog steeds op die locatie en ondanks dat het al laat in het seizoen is volgens de informatie op waarneming.nl stonden er vrij veel in allerlei stadia van ei tot pulp.

Ook een vrouwtje van een sluipwesp, waarschijnlijk Dolichomitus mesocentrus, was nog actief. Ze was intensief met behulp van haar tasters op zoek naar larven van houtkevers. Als ze er één had gevonden stak ze vervolgens haar lange legboor in het gat waar de larve zat en deponeerde daar een eitje. De larve van de sluipwesp eet dan na een poosje de keverlarve op. De foto staat goed: ze deed dit op een staande boom.

De topper van vandaag was voor mij toch wel een vogel die ik tot nu toe alleen nog maar vlak voor me heb zien opvliegen, maar nog nooit op de foto had kunnen zetten: BOKJE! Er vlogen eerst een paar watersnippen op, daarna een bokje. Toen ik stil bleef staan en goed om me heen keek zag ik er zo waar één zitten, ongeveer drie meter voor me! Wat een mazzel!

Een mooie afsluiting van de dag!

Rouwmantel

De naam klinkt wat droevig, maar het is een mooie vlinder! Als je de statistieken op waarneming.nl er bij haalt, zie je dat er elk jaar wel één of meer rouwmantels gemeld worden in Nederland. Meestal blijft het onder de 10 stuks, maar in sommige jaren worden er tientallen gezien. In 2006 waren het er honderden en ook in 2019 waren er wat meer. Ook nu zijn er weer een aantal gemeld. Of het weer een heuse invasie wordt moeten we even afwachten, maar de laatste drie dagen zijn er ongeveer 15 exemplaren gemeld. Jaren geleden heb ik er één gezien in Polen, maar ik ben toch maar even naar Lelystad gereden om deze mooie grote vlinder in eigen land te zien. Er zaten er zelfs twee bij mensen in de achtertuin. De bewoners vonden het prima dat er af en toe iemand kwam kijken. Toen ik de tuin binnen kwam werden de vlinders meteen aangewezen: één in een emmertje met rottend fruit, de ander zat uit te buiken op de schutting. Het duurde een minuut of twintig voor deze weer in beweging kwam en zijn vleugels spreidde. Vervolgens ging hij op de vleugels en landde ook in het emmertje om nog wat te snoepen.

Rouwmantels overwinteren als vlinder en vliegen vooral in augustus en september. Voor meer informatie kun je op onderstaande link klikken.

https://www.vlinderstichting.nl/vlinders/overzicht-vlinders/details-vlinder/rouwmantel

• 

• 

• 

• 

Winkelsven, Kampina

Zaterdag 21 augustus gingen we op excursie naar het Winkelsven in de Kampina met de plantenwerkgroep van de KNNV. Met vergunning mochten we ook in het ven kijken en daar kwamen we heel aparte plantjes tegen, zoals o.a. oeverkruid, klein blaasjeskruid, stijve en drijvende moerasweegbree, glaskruid, moerashertshooi, teer guichelheil, Spaanse ruiter en klokjesgentiaan. Als je naar planten kijkt loop je een groot risico tegen wat insecten aan te lopen, dat gebeurde dus nu ook. Een paar ervan laat ik hier zien. Het was een zeer geslaagde excursie met goed weer en veel leuke waarnemingen.

• 

  Kleine vuurvlinder

• 

  Hooibeestje

• 

  Klein geaderd witje

• 

  Teer guichelheil

• 

  Spaanse ruiter

• 

  Winkelsven

• 

  Moerashertshooi

• 

  Oeverkruid

• 

  Pijpenstrootje

• 

  Tengere pantserjuffer

• 

  Stijve moerasweegbree

• 

  Waterlepeltje

• 

  Schildereprijs

• 

  Drijvende moerasweegbree

• 

  Blad van drijvende moerasweegbree

• 

  Oeverkruid bij hoog water

• 

  Tengere “pantseratleten”

• 

  Winkelsven

• 

  Beerze

• 

  Bruinrode heidelibel

• 

  Klokjesgentiaan

• 

  Gewone pantserjuffer

• 

  Klein blaasjeskruid

Van teer guichelheil, klein blaasjeskruid en Spaanse ruiter laat ik van een vorige plantenwerkgroepexcursie nog even de bloeiwijze zien.

Teer guichelheil

klein blaasjeskruid

Spaanse ruiter

Weerribben, 3 augustus.

Samen met Hans weer een dagje naar de Weerribben geweest. We waren eigenlijk op zoek naar de groene glazenmaker en de gevlekte glanslibel. Die zagen we ook, maar we vonden maar één mannetje groene glazenmaker, helaas op 30 meter afstand. Later op de dag vonden we nog wel een paar huidjes van de groene glazenmaker op krabbenscheer. Langs de Hoogeweg vonden we nog een laat vrouwtje van de gevlekte witsnuitlibel. Het vastleggen van de onvermoeibaar doorvliegende gevlekte glanslibel viel niet mee. We zagen zeker 4 exemplaren. Aan het eind van de middag kwamen we nog veel Kempense heidelibellen en een paar zwarte heidelibellen tegen. Ook erg mooie beestjes!

• 

• 

• 

• 

• 

• 

Oostelijke witsnuitlibel

De oostelijke witsnuitlibel is altijd een zeldzame soort geweest in Nederland: kleine aantallen en in sommige jaren helemaal afwezig. Maar misschien was hij er ook wel, maar werd niet opgemerkt, want hij lijkt veel op de sierlijke witsnuitlibel.

In 2021 is de oostelijke witsnuitlibel op een paar plekken weer aanwezig en dat betekent automatisch dat hij daar twee jaar geleden ook was: de larven doen namelijk twee jaar over hun ontwikkeling. De eitjes van de beesten die we nu zien zijn daar dus al in 2019 gelegd.

Ik had in 2019 al eens een twee mannetjes gezien in Gelderland maar een vrouwtje had ik nog nooit gezien. Een week voor dit avontuur hadden we ook al een poging gewaagd, maar toen waaide het veel te hard. Er vloog bijna niets. Nu dus wel. We zagen eerst twee mannetjes rondvliegen, maar die gingen steeds op respectabele afstand zitten. Na 20 minuten vloog er opeens een copula langszij. die was zo vriendelijk op ooghoogte te gaan hangen, niet al te ver weg. We konden dus mooie foto’s maken. Af en toe gingen ze ergens anders hangen, maar ze bleven in de buurt. Op de laatste foto het vrouwtje na de paring. Wij konden tevreden naar de volgende uitdaging!

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

Witsnuiten en een parelmoer

Dinsdag 6 juli ben ik met mijn neef naar Drenthe gereden in de hoop de oostelijke witsnuitlibel te kunnen observeren en fotograferen. Helaas waaide het die dag erg hard: zelfs de oeverlibellen en viervlekken vonden het verstandiger om in de hei in dekking te gaan. We bezochten twee locaties waar we kans maakten op de sierlijke en de oostelijke witsnuitlibel. Op de eerste locatie zagen we allebei de soorten, maar iets te ver weg. Met name de oostelijke hadden we graag wat dichterbij gehad, maar dit mannetje bleef op een respectabele afstand van 7,65 m. bij ons vandaan. Onderstaande foto is 25 % van de oorspronkelijke opname.

Op de tweede locatie hadden we iets meer geluk, maar het duurde maar kort. Een vers mannetje hing in een heidestruik, maar vond het al snel nodig om te vertrekken naar een boomtop…….

Later zagen we nog een mannetje, maar niet fotografeerbaar door de afstand.

Gelukkig zagen we nog wel een sierlijke witsnuitlibel, mannetje. Ook die had weinig zin om te vliegen, maar zat wel lekker dichtbij!

Op de terugweg zijn we nog even bij de veenbesparelmoervlinder langs gegaan. Er zat er één aan de rand van het rijkelijk met veenbes begroeide gebied.

Kwintelooijen, 3 juli

Vandaag een paar leuke soorten gezien in het recreatiegebied Kwintelooijen bij Veenendaal. Voor Nederland zijn ze vrij zeldzaam, maar lokaal kunnen ze algemeen zijn.

In volgorde: gaffelwaterjuffer, zwervende pantserjuffer, zwervende pantserjuffer detail mannetje, tangpantserjuffer vrouwtje zet eitjes af, zuidelijke heidelibel vrouwtje.

• 

• 

• 

• 

• 

Lammergier

Gisteravond las ik het bericht dat een vrouwtje lammergier was doodgeslagen door de wiek van een windmolen. Triest!

https://nos.nl/artikel/2382447-lammergier-dood-na-botsing-met-nederlandse-windmolen

Het was niet het vrouwtje dat ik op de Archemerberg heb gezien. Die is naar Duitsland gevlogen op de dag dat ik haar fotografeerde. Ze zat nogal ver weg, ik schat op ongeveer 500 meter. De foto’s zijn dus niet echt super, maar wel leuk. Beide lammergieren zijn afkomstig uit een herintroductieproject in Frankrijk.

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

•