Leersumse Veld, 30 juli

Een prachtige zonnige dag, weinig wind, lekker temperatuurtje. Maar waar de libellen zijn gebleven: geen paardenbijters, 2 grote keizerlibellen, 1 viervlek, 3 oeverlibellen en 2 vuurlibellen vertegenwoordigen de grotere soorten. Verder aardig wat verse bruinrode heidelibellen, 1 bloedrode -, 1 steenrode – en een paar zwarte heidelibellen. De pantserjuffers zijn beter in vorm, vooral de tengere pantserjuffers en de gewone pantserjuffers zijn goed aanwezig. Verder nog een paar tangpantserjuffers, een zwervende pantserjuffer en een kakelverse bruine winterjuffer. De eitjes zijn door de bruine winterjuffers al in april gelegd en de verse dieren beginnen nu al weer te vliegen. Een supersnelle ontwikkeling in de libellenwereld waar sommige soorten er wel 2 of soms 3 jaar over doen om volwassen te worden.

steenrode heidelibel

tengere pantserjuffer

zwarte heidelibel, man

grote keizerlibel

verse bruine winterjuffer, vr.

tangpantserjuffer

zwarte heidelibel, vr.

zwervende pantserjuffer

Vlinders zijn er nauwelijks te zien: de zuringspanner, een nachtvlinder, is volop aanwezig en nog een paar heideblauwtjes, een kleine vuurvlinder en een mannetje citroenvlinder.

zuringuil

kleine vuurvlinder

Bij de vogels trekken de roodborsttapuiten alle aandacht naar zich toe en niet te vergeten de schreeuwende jonge havik! Ook de boomvalk liet zich even jagend zien. Zouden die alle libellen aan hun jongen hebben gevoerd?

jonge roodborsttapuit

jonge havik

boomvalk

Zwervende pantserjuffer

De zwervende pantserjuffer is in ons land zeldzaam, maar kan in sommige jaren opeens vrij veel voorkomen. Na een voorzichtig stijgende trend vanaf 2015 met gemiddeld ongeveer 5000 exemplaren per jaar is het aantal in 2021 bijna 25 000! ( Gegevens van waarneming.nl). Ook in het Leersumse Veld zag ik er dit jaar veel meer dan in andere jaren. Het lijkt er op dat deze soort profiteert van de warme zomers met snel uitdrogende plassen. Van deze soort is bekend dat hij voorkomt in gebieden met snel uitdrogende plassen. In sommige jaren kan hij in flinke aantallen aanwezig zijn en dan opeens weer verdwijnen. Je bent een zwerver of je bent het niet!

Aantallen vanaf 2006. Grafiek: waarneming.nl

Hieronder een serie foto’s, de meeste dit jaar gemaakt in het Leersumse Veld. Ik zag de eerste verse exemplaren tussen de pitrus in de tweede plas op 14 juni en de meeste op 17 juni: allemaal vers. Tot begin augustus zag ik ze regelmatig, de laatste op 30 augustus.

Op de detailfoto van het paringswiel is goed te zien hoe het mannetje het vrouwtje in de “houdgreep heeft!

kakelvers vrouwtje, 14 juni

kakelvers vrouwtje, 14 juni

vers mannetje, 3 juli

3 juli, vers mannetje: pas op, ik grijp je!

paringswiel, 19 juli

paringswiel, detail, 19 juli

Achterlijfsaanhangselen, geslachtsrijp mannetje, 4 augustus

ouder mannetje, 4 augustus

eiafzettend vrouwtje, 4 augustus

geslachtsrijp vrouwtje, 4 augustus

ouder mannetje, 15 augustus

ouder vrouwtje, 23 augustus

ouder mannetje, 25 augustus

ouder vrouwtje, 30 augustus

Maandag 21 november 2021

Het was een zonnige dag en de vraag of er nog libellen vlogen was al snel beantwoord: ja! Op diverse plaatsen kwam ik de bruinrode heidelibel nog tegen. Altijd in het zonnetje, vaak op een kale, droge stam. Ook de witte stam van berken was erg in trek. Door dat kale hout en de witte stam wordt het zonlicht en daarmee de warmte goed gereflecteerd. de libel krijgt zo van onderaf en bovenaf warmte. Ik zag deze dag geen copula’s of eiafzet meer, zoals nog wel op 18 november.

Roodborstjes zijn er ook weer volop: veel noordelijke gasten die hier overwinteren.

Maar er was meer te zien: vorig jaar heb ik al foto’s laten zien van de inktviszwam hier in de buurt. Ze staan nog steeds op die locatie en ondanks dat het al laat in het seizoen is volgens de informatie op waarneming.nl stonden er vrij veel in allerlei stadia van ei tot pulp.

Ook een vrouwtje van een sluipwesp, waarschijnlijk Dolichomitus mesocentrus, was nog actief. Ze was intensief met behulp van haar tasters op zoek naar larven van houtkevers. Als ze er één had gevonden stak ze vervolgens haar lange legboor in het gat waar de larve zat en deponeerde daar een eitje. De larve van de sluipwesp eet dan na een poosje de keverlarve op. De foto staat goed: ze deed dit op een staande boom.

De topper van vandaag was voor mij toch wel een vogel die ik tot nu toe alleen nog maar vlak voor me heb zien opvliegen, maar nog nooit op de foto had kunnen zetten: BOKJE! Er vlogen eerst een paar watersnippen op, daarna een bokje. Toen ik stil bleef staan en goed om me heen keek zag ik er zo waar één zitten, ongeveer drie meter voor me! Wat een mazzel!

Een mooie afsluiting van de dag!

Leersumse Veld: schaatsen, zon en sporen in de sneeuw.

Deze zaterdag was weer een fantastische winterdag om te schaatsen. Half Nederland liep er voor uit, maar in het Leersumse Veld bleef het rustig op het ijs. Het was dan ook geen erg mooi ijs geworden met al die bevroren sneeuw. De lucht was strak blauw, er stond niet veel wind, dus prima schaats- en wandelweer.

• 

Ik heb een paar bomen die ik al eerder op de plaat zette opnieuw gefotografeerd, nu met heel ander licht. De tweede foto is genomen met tegenlicht, de derde is de zelfde boom met licht in de rug.

• 

• 

• 

• 

Behalve veel voetsporen van wandelaars waren er ook andere sporen. Als er sneeuw ligt zie je pas hoeveel konijnen er in het gebied zijn.

Rond de bomen zag ik op veel plaatsen de prenten van vogels die op zoek waren naar iets eetbaars onder de sneeuw of op plekjes waar de sneeuw al weg was.

Op één plek was de bladlaag helemaal omgewoeld, ik denk door een ree aan het sleepspoor te zien en de afdruk van een hoefje diep in de sneeuw (niet te zien op de foto).

• 

• 

Leersumse Veld, zon en sneeuw

Zondag 7 februari liep ik in de sneeuwjacht met snijdend koude wind in het veld. Dinsdag deed ik het nog eens over, maar nu met een zonnetje er bij. De sfeer is dan wel heel anders! Bovendien viel er nu ook nog af en toe een vogeltje te spotten: 4 goudvinken, op twee plekken een aantal rietgorzen en ook de klapekster liet zich even zien voor een bewijsfoto.

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

Leersumse Veld in de sneeuw

Er waren heel wat uurtjes nodig om een sneeuwdek te krijgen in het Leersumse Veld. Die korrelsneeuw zette niet echt snel aan, maar na een nacht en een ochtend was het veld dan toch weer mooi bedekt met een witte laag sneeuw. Er stond een stevige wind die hier en daar voor wat sneeuwbankjes had gezorgd en op andere plekken alles had weggeblazen. In het bos voelde je niet veel van de wind, maar op het open veld was het echt koud. Hieronder wat foto’s van deze mooie middag. Al de tijd dat we in het veld waren sneeuwde het licht, dat kun je aan de foto’s goed zien.

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

Maar wie ons hier met een scheef oog lag aan te kijken…………..doet me ergens aan denken…….iets met een inktvis?

Leersumse Veld

Na lang droog gelegen te hebben beginnen de plassen weer langzaam gevuld te raken. Van juli tot december stond er nauwelijks water in de eerste en tweede plas, maar na de regen van de afgelopen weken lijkt het weer op een plas. Op de peilschaal in de tweede plas las ik gisteren een waterhoogte van 45 cm. af, maar daar moet je 25 cm. van af trekken omdat de schaal bij 25 begint. Langs de randen is het veenmos wel vochtig, maar water staat daar nog niet. Er mag dus nog best wat bij en dat is zeker nodig om te voorkomen dat de boel in juni weer droog staat. Ik vrees het ergste voor de libellenstand dit jaar, want de libellenlarven leven één of meerdere jaren onder water en dat valt niet mee als er geen water staat. In hoeverre de larven kunnen overleven in vochtig veenmos weet ik niet. Hieronder de foto’s van vrijdag 22 januari. De laatste twee foto’s zijn gemaakt in het bosreservaat, waar geen onderhoud wordt gepleegd, behalve als de veiligheid dat nodig maakt. Een pad met hindernissen en een doodlopend pad.

• 

• 

• 

• 

• 

• 

Libellen op het droge….

Op mijn libellenpagina staat een artikel over de invloed van warmte en droogte op de libellenstand in het Leersumse Veld. Maar dit geldt voor veel natuurgebieden in het zuiden en oosten van Nederland, met name de vennen en hoogvenen op de hoge zandgronden.

https://libellenjan.wordpress.com/2020/11/21/libellen-op-het-droge/

Leersumse plassen hebben dorst

Het is eind oktober als ik onderstaande foto’s maak. Langzaam begint er weer wat water te komen in de al 3 maanden droog liggende plassen.

Gelukkig begon het al vrij vroeg in de zomer weer wat te regenen, waardoor de veenmoslaag niet helemaal uitdroogde. Ook de bodem van de plas werd weer wat vochtig, maar er stond nog niet veel water. De bodem van de plas was al snel bezet door allerlei planten en soms vonden de koeien zelfs al wat om te eten.

perzikkruid, kleine zonnedauw en knolrus

Door de vrij hoge temperaturen blijven er nog aardig wat libellen vliegen, vooral de bruinrode heidelibel doet nog erg zijn best. Heidelibellen en pantserjuffers hebben minder last van de droogte dan andere libellen, omdat ze als eitje overwinteren. Die eitjes komen uit in het vroege voorjaar. Er staat dan weer water waarin de larven zich vrij snel ontwikkelen en na een paar maanden sluipen de libellen uit.

Bruinrode heidelibel, mannetje

Bruinrode heidelibel, mislukte vrijpartij of gewoon agressie?

Ook de houtpantserjuffer is nog present en ik zag ook nog een tengere pantserjuffer: een oud mannetje, helemaal bruin.

houtpantserjuffer

tengere pantserjuffer, mannetje

Tot slot een bruine winterjuffer, de enige soort in het Leersumse Veld die de winter als volwassen insect doorbrengt, maar meestal ver van het water in de hei of in het bos.

Tijgerspin en ander gespuis

Vandaag, 7 oktober 2020, was een dag met wisselvallig weer: veel bewolking, beetje zon en af en toe regen. Geen dag om op zoek te gaan naar libellen, maar ik deed het toch. Ik had mijn hoop gevestigd op de voorspelde zon in de middag, maar daar kwam helaas weinig van terecht. Het eerste wat ik vond was een tijgerspin. Toen ik even rondkeek zag ik er drie en vlakbij hingen 7 nestcocons.

• 

  wespspin, onderkant

• 

  wespspin, bovenkant

cocon

Als je op de link hieronder klikt, kom je op een fotopagina, waarop te zien is hoe de wesp zijn cocon maakt en daar eieren in legt.

http://www.janvanduinen.nl/argiopebruennichi.php#Coc

Een insect waar ik niet zo vaak foto’s van maak is de langpootmug. Daar zijn diverse soorten van, volgens obsidentify is dit Tipula melanoceros. Hoe dan ook, ik vind hem prachtig en je ziet hier heel goed waarom ze langpootmug heten. De twee knotsjes net achter de voorvleugels zijn de gereduceerde achtervleugels. Ze worden ook wel halters genoemd en ze worden gebruikt als evenwichtsorgaan tijdens het vliegen.

Detail langpootmug

Gelukkig zag ik ook nog een paar libellen, maar dat was wel even zoeken: 1 bruinrode heidelibel, 2 tengere pantserjuffers en 3 houtpantserjuffers.

bruinrode heidelibel, vrouwtje

houtpantserjuffer, mannetje

Tot slot nog iets heel anders, maar ook heel leuk: gestreepte nestzwammetjes. Het is een paddenstoel, het vruchtlichaam van een schimmel. Het lijken net schaaltjes met eitjes er in. Die “eitjes” zijn eigenlijk pakketjes met sporen. Als het regent spatten die uit het kommetje en verspreiden op die manier de schimmel. Werkelijke grootte is ongeveer 12 mm. denk ik.