libellen

Zwervende pantserjuffer

Geplaatst door jan katsman op 8 december 2021
Geplaatst in: Leersumse veld, libellen. Getagd: . 3 reacties

De zwervende pantserjuffer is in ons land zeldzaam, maar kan in sommige jaren opeens vrij veel voorkomen. Na een voorzichtig stijgende trend vanaf 2015 met gemiddeld ongeveer 5000 exemplaren per jaar is het aantal in 2021 bijna 25 000! ( Gegevens van waarneming.nl). Ook in het Leersumse Veld zag ik er dit jaar veel meer dan in andere jaren. Het lijkt er op dat deze soort profiteert van de warme zomers met snel uitdrogende plassen. Van deze soort is bekend dat hij voorkomt in gebieden met snel uitdrogende plassen. In sommige jaren kan hij in flinke aantallen aanwezig zijn en dan opeens weer verdwijnen. Je bent een zwerver of je bent het niet!

Aantallen vanaf 2006. Grafiek: waarneming.nl

Hieronder een serie foto’s, de meeste dit jaar gemaakt in het Leersumse Veld. Ik zag de eerste verse exemplaren tussen de pitrus in de tweede plas op 14 juni en de meeste op 17 juni: allemaal vers. Tot begin augustus zag ik ze regelmatig, de laatste op 30 augustus.

Op de detailfoto van het paringswiel is goed te zien hoe het mannetje het vrouwtje in de “houdgreep heeft!

kakelvers vrouwtje, 14 juni
kakelvers vrouwtje, 14 juni
vers mannetje, 3 juli
3 juli, vers mannetje: pas op, ik grijp je!
paringswiel, 19 juli
paringswiel, detail, 19 juli
Achterlijfsaanhangselen, geslachtsrijp mannetje, 4 augustus
ouder mannetje, 4 augustus
eiafzettend vrouwtje, 4 augustus
geslachtsrijp vrouwtje, 4 augustus
ouder mannetje, 15 augustus
ouder vrouwtje, 23 augustus
ouder mannetje, 25 augustus
ouder vrouwtje, 30 augustus

Weerribben, 3 augustus.

Geplaatst door jan katsman op 9 augustus 2021
Geplaatst in: libellen, Weerribben. 2 reacties

Samen met Hans weer een dagje naar de Weerribben geweest. We waren eigenlijk op zoek naar de groene glazenmaker en de gevlekte glanslibel. Die zagen we ook, maar we vonden maar één mannetje groene glazenmaker, helaas op 30 meter afstand. Later op de dag vonden we nog wel een paar huidjes van de groene glazenmaker op krabbenscheer. Langs de Hoogeweg vonden we nog een laat vrouwtje van de gevlekte witsnuitlibel. Het vastleggen van de onvermoeibaar doorvliegende gevlekte glanslibel viel niet mee. We zagen zeker 4 exemplaren. Aan het eind van de middag kwamen we nog veel Kempense heidelibellen en een paar zwarte heidelibellen tegen. Ook erg mooie beestjes!

Oostelijke witsnuitlibel

Geplaatst door jan katsman op 13 juli 2021
Geplaatst in: libellen. Getagd: . 1 reactie

De oostelijke witsnuitlibel is altijd een zeldzame soort geweest in Nederland: kleine aantallen en in sommige jaren helemaal afwezig. Maar misschien was hij er ook wel, maar werd niet opgemerkt, want hij lijkt veel op de sierlijke witsnuitlibel.

In 2021 is de oostelijke witsnuitlibel op een paar plekken weer aanwezig en dat betekent automatisch dat hij daar twee jaar geleden ook was: de larven doen namelijk twee jaar over hun ontwikkeling. De eitjes van de beesten die we nu zien zijn daar dus al in 2019 gelegd.

Ik had in 2019 al eens een twee mannetjes gezien in Gelderland maar een vrouwtje had ik nog nooit gezien. Een week voor dit avontuur hadden we ook al een poging gewaagd, maar toen waaide het veel te hard. Er vloog bijna niets. Nu dus wel. We zagen eerst twee mannetjes rondvliegen, maar die gingen steeds op respectabele afstand zitten. Na 20 minuten vloog er opeens een copula langszij. die was zo vriendelijk op ooghoogte te gaan hangen, niet al te ver weg. We konden dus mooie foto’s maken. Af en toe gingen ze ergens anders hangen, maar ze bleven in de buurt. Op de laatste foto het vrouwtje na de paring. Wij konden tevreden naar de volgende uitdaging!

Witsnuiten en een parelmoer

Geplaatst door jan katsman op 11 juli 2021
Geplaatst in: dagvlinders, libellen. Getagd: , , . Een reactie plaatsen

Dinsdag 6 juli ben ik met mijn neef naar Drenthe gereden in de hoop de oostelijke witsnuitlibel te kunnen observeren en fotograferen. Helaas waaide het die dag erg hard: zelfs de oeverlibellen en viervlekken vonden het verstandiger om in de hei in dekking te gaan. We bezochten twee locaties waar we kans maakten op de sierlijke en de oostelijke witsnuitlibel. Op de eerste locatie zagen we allebei de soorten, maar iets te ver weg. Met name de oostelijke hadden we graag wat dichterbij gehad, maar dit mannetje bleef op een respectabele afstand van 7,65 m. bij ons vandaan. Onderstaande foto is 25 % van de oorspronkelijke opname.

Op de tweede locatie hadden we iets meer geluk, maar het duurde maar kort. Een vers mannetje hing in een heidestruik, maar vond het al snel nodig om te vertrekken naar een boomtop…….

Later zagen we nog een mannetje, maar niet fotografeerbaar door de afstand.

Gelukkig zagen we nog wel een sierlijke witsnuitlibel, mannetje. Ook die had weinig zin om te vliegen, maar zat wel lekker dichtbij!

Op de terugweg zijn we nog even bij de veenbesparelmoervlinder langs gegaan. Er zat er één aan de rand van het rijkelijk met veenbes begroeide gebied.

Kwintelooijen, 3 juli

Geplaatst door jan katsman op 3 juli 2021
Geplaatst in: Kwintelooyen, libellen. 1 reactie

Vandaag een paar leuke soorten gezien in het recreatiegebied Kwintelooijen bij Veenendaal. Voor Nederland zijn ze vrij zeldzaam, maar lokaal kunnen ze algemeen zijn.

In volgorde: gaffelwaterjuffer, zwervende pantserjuffer, zwervende pantserjuffer detail mannetje, tangpantserjuffer vrouwtje zet eitjes af, zuidelijke heidelibel vrouwtje.

Trage libellen en wat ander gespuis

Geplaatst door jan katsman op 21 mei 2021
Geplaatst in: libellen. 4 reacties

We hebben te maken met een tamelijk koud en af en toe wat nat voorjaar in 2021. Door de droogte in de voorbije zomers hadden de libellenlarven het al niet makkelijk, maar nu lijken de libellen die moeten uitsluipen het ook nog even aan te zien. Pas op 7 mei zag ik de eerste libel in het Leersumse Veld: een kakelverse watersnuffel. Normaal zijn de noordse witsnuitlibel en de viervlek de eersten, maar dit jaar dus niet. De noordse witsnuit heb ik nog helemaal niet gezien, de eerste viervlekken pas op 18 mei. Leuk was dat ik toen ook de eerste gewone oeverlibel zag: een vrouwtje. Dat was allemaal langs de derde plas, die de afgelopen jaren niet droog heeft gestaan.

  • watersnuffel, vers mannetje
  • viervlek
  • gewone oeverlibel, vrouwtje

In de tuinvijver was het libellenfeestje al wat eerder begonnen. De vuurjuffers waren zoals ieder jaar hier de eerste uitsluipers op 23 april, gevolgd door de azuurwaterjuffers op 14 mei. De azuurwaterjuffers werden overigens meteen door de huismussen gepakt, waarschijnlijk om hun jongen mee groot te brengen.

  • vuurjuffer
  • azuurwaterjuffer

Het echte libellenwerk begon op 18 mei met de verse beekrombouten bij kasteel Beverweerd. Het echte uitsluipen heb ik gemist, maar ik zag wel 7 verse exemplaren uitvliegen. Allemaal nog niet uitgekleurd. Op dezelfde dag en plaats zag ik ook mijn eerste weidebeekjuffers van dit jaar, ook kakelvers.

  • beekrombout, vrouwtje
  • beekrombout, mannetje
  • weidebeekjuffer, vrouwtje

Libellente, deel 6

Geplaatst door jan katsman op 11 april 2021
Geplaatst in: libellen. 2 reacties

Dit is het laatste deel van #libellente. De hele maand maart zette ik elke dag één of meer libellen in het zonnetje. Dit initiatief is door @nathalieNatuur en @ErikDePaye in voorgaande jaren gestart op Twitter. Dit jaar heb ik het stokje overgenomen. Behalve op Twitter heb ik de berichten ook geplaatst op Facebook in diverse groepen die zich met libellen bezig houden en op Instagram. Op Twitter hebben veel mensen gereageerd door het bericht te “liken”en vaak ook door hun eigen foto’s van die soort te plaatsen. Er is veel op gereageerd, leuk!

Vandaag dan eindelijk het laatste deel op mijn blog, zodat je op een makkelijke manier nog eens terug kunt kijken.

Op 1 april werd de eerste vuurjuffer al weer gemeld! Het libellenfeestje is dus weer begonnen. We kunnen nu de ontdekkingen van dit jaar weer gaan plaatsen. Laten we hopen dat de droogte van de afgelopen jaren niet alles heeft weggevaagd en dat er veel waarnemingen komen!

26 maart Kleine en grote roodoogjuffer.

27 maart Blauwe, bruine en groene glazenmaker.

28 maart Tengere pantserjuffer en houtpantserjuffer.

29 maart Bruinrode, steenrode en bloedrode heidelibel.

30 maart Blauwe breedscheenjuffer

31 maart was de dag voor jullie: de kijkers en lezers: je mocht je eigen keuze plaatsen: je mooiste, dierbaarste, zeldzaamste, onbekende …………..als het maar een libel was! Ik koos zelf voor de schemerlibel, die ik ooit in Frankrijk één keer heb gezien en voor de venglazenmaker omdat ik dat één van mijn mooiste vliegfoto’s vind.

Libellente deel 5

Geplaatst door jan katsman op 25 maart 2021
Geplaatst in: libellen. 1 reactie

En weer zijn er 5 dagen voorbij met elke dag één of meer libellen voor het voetlicht.

21 maart Lantaarntje

De meest gemelde libel van ons land. Lijkt haast overal voor te komen, ook in tuinvijvers. Houdt niet zo van zuur water.

22 maart Paardenbijter

Een zomersoort, die vaak in groepjes jaagt.

23 maart Zwarte heidelibel

24 maart Zwervende heidelibel en zuidelijke heidelibel

25 maart Bandheidelibel

Libellente deel 4

Geplaatst door jan katsman op 23 maart 2021
Geplaatst in: libellen. 1 reactie

16 maart Gewone pantserjuffer en taangpantserjuffer

17 maart

Anax-soorten: grote en zuidelijke keizerlibel en zadellibel

  • grote keizerlibel
  • zuidelijke keizerlibel
  • zadellibel

18 maart vuurlibel

19 maart koraaljuffer

20 maart Alle Rombouten: beek-, rivier- en plasrombout, gaffellibel, kleine tanglibel.

Libellente deel 3

Geplaatst door jan katsman op 14 maart 2021
Geplaatst in: libellen. 1 reactie

Iedere dag in maart plaats ik een aantal foto’s van een libel op Twitter in het kader van #libellente. Dit is het derde deel op mijn blog, 11 t/m 15 maart

11 maart Weidebeekjuffer en bosbeekjuffer.

12 maart Bruine korenbout

13 maart Gevlekte witsnuitlibel en sierlijke witsnuitlibel.

14 maart Zuidelijke glazenmaker

15 maart Gewone oeverlibel